Revised But still some mistakes04/04/2019 Article in Punjab (PDF format):
VAISAKHI WAS THE DAY IN 1699 WHEN ROYAL KING OF OUR SUPERNATURAL FATHER ALLAH,SACHAE PATSHAH GOBIND RAI JI HARVESTED/REAPED HIS CROP OF THE KHALAS, TANN ATTAE MUNN NIRMAL (MUSSALLMAAN) SANGET.
http://www.gnosticgospel.co.uk/pdbook.pdf
http://www.gnosticgospel.co.uk/sikhism.htm
http://www.gnosticgospel.co.uk/vaisakhi.docx
My Lectures are FREE.
ivsfKI
sLrmu Drmu duie Cip Kloie]
kUVu iPry prDfnu vy lflo]
ivsfKI dy smyN iksfn afpxI imhnq df Pl PslF vwZ ky pfAuNdy
hn aqy KusLIaF ivc BMgVy vI pfAuNdy hn. qF ies vyly hI swcy pfqsLfh goibMd rfey jI ny vI afpxI Psl ƒ dfqI pf ky KusLIaF pfeIaF. ieh Psl pihly swiqgurU nfnk dyv jI ny bIjI sI qy dUjy pMj swiqgurUaF ijhVy ik hn dUjy swiqgurU aMgd dyv jI, qIsry swiqgurU amr dyv jI, cOQy swiqgurU rfm dfs jI, pMjvyN swiqgurU arjn dyv jI aqy CyvyN aqy afKrI swiqgurU qygL bhfdr jI ijnHF ny afKrI pfxI (pYgLfm, sMdysL) dy ky ies Psl ƒ pkf idwqf aqy "nfm" df do DfrI KMzf (qygL) bhfdrI nfl vfh ky iswKI nMU iPlfieaf sI.
ijvyN ik swiqgurUaF df Kjfnf dUsry pMQ dy iswK huMdy hn aYdF hI swcy pfqsLfhF dy ÉËfny qIsrf KLflsf aqy cOQf inrmly sMqF dy pMQ hn. pihly swcy pfqsLfh hir goibMd jI ny qIjy aqy cOQy pMQF dI nINh rwKI sI aqy cOQy swcy pfqsLfh goibMd rfey jI ny iehnF pMQF nUM isry cVHf ky afpxy pYrF ’qy KVHy kIqf. Xfd rhy ik qIsrf KLflsf pMQ pihly ihMdU pMQ dy pRikrqI krmF dI dyK Bfl krdf hY aqy cOQf inrmly sMqF df pMQ iswKF ƒ qIjy aqy cOQy pMQF leI iqafr krdf hY. bfkI swcy pfqsLfhF hir rfey aqy hir ikRsLn jI ny ies rUhfnI KyqI dI dyK Bfl kIqI sI. ies leI kljug ivc Cy swiqgurU Cy gur, Cy Gr Cy AupdysL dy anusfr afAuNdy hn aqy cONh vrnF dy anusfr hI cfr swcy pfqsLfh hoey hn. ienHF qoN bfhrf jy koeI swiqgurU nfnk dyv jI dI pdvI dy nF ’qy swiqgurU aqy swcy pfqsLfh goibMd isSG jI dy nF ’qy swcy pfqsLfh bxdf hY qF Auh iek pKMzI hY.
swiq df igafn rfm dI ikRpf nfl imldf hY aqy ies leI bfxI dy anusfr:-
swiq purK ijn jfixaf swiqgurU iqs kf nfAu]
sfry Bgq vI afpxIaF QFvF ’qy swiqgurU hI hn. swiqgurU ƒ aMgRyjLI ivc “kRfeIst” kihMdy hn aqy swiqgurU nfnk dyv jI dUsry anfAuNitwz kRfeIst dunIaf ivc afey sn. ieh sB qoN vwzy sn. hor jfxkfrI leI qusIN myrf ivb sfeIt ’qy afrtIkl pVHo.
http://www.gnosticgospel.co.uk/sikhism.htm
hux ijvyN iek iswK ƒ ieh jfxnf jLrUrI hY ik swiqgurU nfnk dyv
jI ikAuN afey sn aqy dUsrf pMQ iswK sjfieaf sI ievyN hI Éflsy ƒ ieh vI jfxnf cfhIdf hY ik swcy pfqsLfh goibMd rfey jI ny qIsrf Kflsf aqy cOQf inrmly sMqF df pMQ ikAuN sjfey sn?
Aus vyly mugLl kOm dy lok rfj krdy sn aqy Auh hjLrq muhMmd sfihb dy cyly sn. hux hjLrq muhMmd sfihb dy cyly lokF ƒ sLYqfn dI jLbrdsqI, “ieMÈ mwulF”, cMd qy qfry df nklI ieslfm mwuK rwKidaF muhMmwdIey bxfeI jFdy sn aqy afdmI dI suMnq krky Aus ƒ muslmfn khI jFdy sn jd ik iek muslmfn pwky eImfn vflf hox krky Auh awlHf, sUrj, ivc huMdf hY aqy awlHf Auhdy ivc. hux awlHf jF akfl purK ivc sfrIaF cMgIaF hI cIjLF imldIaF hn aqy sLYqfn ivc mMdIaF. pr ienHF muhMmwdIaF ivc qF mMdIaF afdqF aqy mkfrIaF hI BrIaF huMdIaF sn. ies leI ieh muhMmwdIey qF nklI muslmfn sn. ikAuNik mwkfrI idl qoN AuBrdI hY aqy ieh jLorF ÈorF ’qy sI qF iPr idlF df zfktr swiqgurU pRgt huMdf hY. swiqgurU nfnk dyv jI ny iPr aslI muslmfn dI ivafiKaf kIqI ijs ivc ieh dwisaf ik aslI muslmfn qF iek bVf rihm idl jF mom idl afdmI huMdf hY nf ik iek JUTf aqy lutyrf. eydF dy lokF ƒ swiqgurU nfnk dyv jI ny “qurkU” ikhf.
nIl bsqR (mwulF dy nIly kwpVy pfey huMdy hn ijvyN ik jOn id
bfpitst dy vI pfey huMdy sn; ies df cMd dy nfl sbMD hY) ly
kwpVy pihry qurk pTfxI amlu kIaf]
sfry pTfx qurkU nhIN sn pr ijnHF ny hmlf aqy luwt mfr ivc Bfg ilaf sI AuhI qurkU sn.
hux dukfndfr jF vpfrI lok afm qOr ’qy lflcI aqy byeImfn huMdy hn aqy ipMzF dy lok iswDy aqy sfdy sfP idl lok huMdy hn. pMjfb ivc KwqrI aqy aroVy kOmF dy lok dukfndfrIaF krdy sn aqy byeImfnIaF krn dy kfrn ieh bVy bdnfm ho cuwky sn. ijvyN ik ierfn ivc ienHF byeImfn aqy lflcI KwqrIaF aroiVaF ny afpxI kOm KwqrI jF aroVf nhIN dwsI sI blik ihMdU dwsI qF eIrfnIaF ny ihMdU ƒ iek kOm smiJaf aqy ihMdU lPjL iek cor leI vI vriqaf sI iesy hI qrHF pMjfb ivc ienHF byeImfn aqy lflcI KwqrIaF aqy aroiVaF ƒ “krfV” kih ky swidaf jFdf sI. hux ijvyN ik jwt kOm dy lok mUrKqfeI ivc iek nMbr ’qy hn ies leI bfxI ivc Bgq ÌrId jI ny jwt df lPjL iek mUrK leI vI vriqaf hY. Bfv ieh ik KwqrI aqy aroVy lflcI hox krky ienHF ƒ bfxI ivc “krfV” kih ky swidaf aqy mUrKF ƒ jwt kih ky swidaf. pr Xfd rhy ik sfry KwqrI lflcI nhIN huMdy aqy nf hI sfry jwt mUrK huMdy hn pr bhu igxqI ivc ieh TIk hI huMdf hY.
hux swiqjug ivc afm lok Bgq huMdy sn, qRyqy ivc dyvqy aqy duafpr ivc mUrK huMdy sn iesy hI qrHF kljug ivc afm lok byeImfn aqy lflcI huMdy hn. ikAuNik kljug ivc dUjy XwugF nfloN Ault huMdf hY ies leI kljug ivc KwqrI kOm dy lok ijhVy ik qRyqy ivc iek nMbr dy dyvqy huMdy sn iek nMbr dy byeImfn lok hox krky lflc ivc vI iek nMbr dy sLYqfn bx jFdy hn aqy Xfdv kOm dy lok ijnHF ivcoN jwt kOm dy lok bhu igxqI ivc hn ieh duafpr Xwug ivc mUrK huMdy sn pr kljug ivc ieh Bgq aqy kfbly ieqbfr lok bx jFdy hn. aqy ijnHF lokF df Xug hovy qF avqfr vI AuhnF dy Gr hI afAuNdy hn.
hux ikAuNik kljug KwqrI kOm dy lokF df Xug hY ies leI kljug dy dovyN avqfr “swiqgurU nfnk dyv jI” ijhVy ik pfr ivÈnMU (durgf dyvI ijhVI ik ivÈnMU dI sLkqI hY ny swiqgurU nfnk dyv jI dy Gr JfVU aqy pocf Pyiraf aqy pfxI vI Biraf sI) dy avqfr sn aqy qRyqy Xug dy ivÈnMU dy avqfr ÈRI rfm cMdr jI dI QF afey sn. ieh swiqgurU jIjwjL df dobfrf afAuxf vI hY. “swcy pfqsLfh goibMd rfey jI” ijhVy ik pfr isLv dy avqfr sn duafpr Xug dy isLv dy avqfr sLRI ikRsLn bldyv jI (ijnHF df sB qoN ipafrf nF “goibMdf” sI) dI QF afey sn. Bfv ieh ik kljug ivc qIsrf bRfhmx gurU aMnHf ho jfx krky kljug ivc ipCly XuwgF dy dovyN avqfr ieko hI Xug ivc af jFdy hn. ies leI kljug dy dovyN avqfr KwqrIaF dy hI GrF ivc afey nf ik iksy hor kOmF dy GrF ivc.
ieh KwqrI lok vydF dy bhuq hI aflm sn aqy ienHF bfry hfvq hY:-
puwq jMmx KqrfxIaF; koeI koeI bfhmxIaF.
Bfv ieh ik KwqrI kOm dy lok vyd ivwidaf ivc pMizq jF bRfhmx vrn df kMm krn vflIaF kOmF dy lokF ƒ vI mfq krdy sn.
hux jdoN swiqgurU nfnk dyv jI kflU mihqf jI ijhVf ik iek vydF df mfhr bydI KwqrI sI, dy Gr jnm ilaf qF ies vydF dy hMkfrI KwqrI ny swiqgurU dI vI pCfx nf kIqI aqy dUsrI kOmF dy lokF ny swiqgurU nfnk dyv jI dI bhuq kdr kIqI. ijvyN rfey bulfr BwtI jwt ny prqwK dyK ky swiqgurU nfnk dyv jI ƒ qpf swidaf sI aqy iehnF df bVf mfn kIqf sI. nF df BfvyN Auh “bulfr”, Bfv ik Buwilaf hoieaf, hI sI pr akl df Auh bhuq hI isafxf sI. ieMj hI icqOV dI rfxI nF dI "JflI bfeI" ny Bgq rv dfs jI dI kdr kIqI sI.
eyQy ieh vI dwsxf ËrUrI hY ik kljug ivc afdmIaF nfloN aOrqF ijLafdf surqI vflIaF aqy Dfrimk huMdIaF hn. ies leI
swiqgurU nfnk dyv jI dI BYx aqy mfqf ny iehnF dI bhuq hI kdr kIqI sI.
iPr jdoN swiqgurU nfnk dyv jI ny pIrI dI gwdI BfeI lihxf jI ƒ idwqI sI qF nfnk dyv jI dy dovyN puwqr swiqgurU aMgd dyv jI dy jfnI dusLmx bx gey sn. hux BfeI lihxf jI df nF swiqgurU aMgd dyv jI ies leI bdilaf sI ik ijhVy lok akfl purK ƒ
jfxdy hn Auh afpxI jfqI jF srIr dI hAumYN nhIN krdy. srIr
dI jfq srIr dI pCfx leI huMdI hY aqy akfl purK ivc rUh dI jfq ijhVI ik krmF nfl pCfxI jFdI hY. Bfv ik ijsm dI jfq jnm nfl aqy rUh dI jfq krmF nfl huMdI hY. ijMnf icr afdmI ies dunIafdfrI dy kMm krdf hY Enf icr Aus dI pCfx leI Aus dI jfqI Aus dy nfl cldI hY. Éflsy aqy inrmly sMq dunIafdfr nf hox krky iehnF leI sfrI dunIaf dy lok iek hI huMdy hn.
mfxs kI jfq swBo eyk pCfx bo.
hux swiqgurU rfm dfs jI dy iqMn muMzy sn. sB qoN vwzf ipRQvI cMd pwkf mnmuK sI qy Aus qoN Cotf mhF dyv pwkf bymuK aqy sBnF qoN Coty arjn dyv jI pwky gurmuK sn. hux mnmuK afdmI df pYsf hI pIr huMdf hY aqy ies df koeI BfeI BYx nhIN huMdf. ies leI ies mnmuK ipRQvI cMd ny ipE dI vI lfh pfh kIqI sI aqy pYsy dI Kfqr Auh do mUrK pTfxF ƒ vI cVHf ky ilafieaf pr ijs ’qy hovy akfl purK df hwQ qF Auhƒ mfry kOx. Bfv ieh ik ijs ƒ akfl purK dy ÉËfny df mfl imldf hY qF Aus afdmI Aupr akfl purK df hI hwQ huMdf hY nf ik iksy afdmI df. keI aÉbfrF vfly swiq Cfpx qoN zrdy hn aqy mfiKAuN imwTf kUV Cfp ky pYsy qF KUb iekwTy krdy hn pr afpxIaF jfnF vI guaf ky bYT jFdy hn.
hux ijhVf ipRQvI cMd ny swiqgurU arjn dyv jI dy nfl vrqfE
kIqf sI Auh mnmuK hrfmI sLYqfnF vflf sI pr swiqgurU akfl purK df rUp hox krky ieh inrvYr huMdy hn aqy ‘nfnk nfm cVHdI klf qyry Bfxy srbq kf Blf’ dy anusfr ieh iksy df burf nhIN cfhuMdy blik Blf hI Blf cfhuMdy hn. swiqgurU dI ies isÌq df sLYqfn KwqrIaF ny KUb lfB ilaf aqy bysLrmI dIaF hwdF qoV idwqIaF. swiqgurU arjn dyv jI qF afpxy gihxy vyc ky lMgr clfAuNdy sn pr sMgqF qoN mfieaf dI AugrfhI krky ipRQvI cMd afpxy Gr ƒ lY ky clf jFdf sI. iesy krky hI bfby bkfly soZI KwqrIaF ny inzr ho ky bfeI mMjIaF zfh ky Boly Bfly lokF ƒ luwtxf ÈurU kr idwqf sI ik swiqgurU qygL bhfdr jI ny qF kuJ vI nhIN kihxf aqy golI mfrn qoN bfd vI AuhnF soZI mnmuK hrfmI KwqrIaF ƒ swiqgurU qygL bhfdr jI ny koeI kOVf bcn nhIN sI boilaf.
iPr jdoN swiqgurU qygL bhfdr jI afpxy Gr hirmMdr sfihb afey sn qF iehnF soZI KwqrIaF ny hirmMdr sfihb vVn hI nhIN idwqf sI aqy AuhnF ny swiq hI ikhf “aMimRqsrIey aMdr sVIey”. Bfv ieh ik bnfrs dy pMizq Twg qF JUT hI bol ky lokF ƒ Twgdy sn pr ieh aMimRqsrIey Twg mfiKEN imwTf kUV ijhVf ik JUT df ipE huMdf hY bol ky Boly Bfly lokF ƒ KUb Twgxgy. ‘kUV zoby pUr’ aqy qusIN keI pUr zwubdy dyK vI ley hn ijvyN ik Bfrq dI ñùô÷ ivc pfrtIsLn vyly dyKy sn aqy hor ñùøô ivc dyKy jdoN nklI sLklF dy Koqy iswK mfry gey sn aqy hor keI dyKogy vI.
ieh Aus smyN dI iek incoV JlkI hY aqy hux quhfƒ iehnF sLYqfn KwqrIaF dy drijaF dI JlkI pysL krdf hF. pMjfb ivc qF lv aqy kuwsL dI KwqrI aOlfd hI sn pr iehnF ivcoN ijhVy KwqrI aflm sn Auh ksLmIr ivc jf vwsy sn. ksLmIr dy KwqrI aqy sfrsuq aYny aflm sn ik sfrsuq afpxy afp ƒ gurU bRfhmx khfAuNdy sn. ksLmIrI KwqrI qF iehnF ksLmIrI sfrsuwqF nfloN vI ikqy vwD aflm sn.
ies leI pMjfb qoN bfhr dy mony KwqrI aYny sLYqfn nhIN sn ijMny ik pMjfb dy mony KwqrI aqy ienHF qoN Aupr sn pMjfb dy jwtf jut (dfVHI pgVI vfly Bfpy) KwqrI aqy Auh KwqrI ijhVy muhMmwdIey bx gey aqy bfd ivc sLyK qy msijdF ivc mwulF sfiraF nfloN vwD ky sLYqfn sn. iehnF dy Ausqfd ksLmIrI sLYqfn KwqrI jdoN muhMmwdIey bx ky sLyK aqy mwulF bxy qF iehnF ny bysLrmI aqy Ëulm dI hwd qoV idwqI ijs dIaF vfrdfqF ksLmIrI sfrswuqF ny CyvyN swiqgurU qygL bhfdr jI ƒ dwsIaF sn aqy AuhnF nMU AuhnF sLYqfn ksLmIrI KwqrIaF ƒ afpxf sIs vI dyxf ipaf. awj ieh sLYqfn KwqrI ieh msLhUr krdy hn ik swiqgurU qygL bhfdr jI ny afpxf sIs ihMdUaF dy leI hI idwqf nf ik AuhnF srqfj cotI dy ksLmIrI sLYqfn KwqrIaF ƒ ijhVy ik awj-kwlH ierfn, rUs afid dy mulkF ivc mwulF (awl jmfr awl aksf sLYqfn) bx ky ieko hI kOmF dy lokF ivc KLUn KLrfbf krvf rhy hn. ieh KwqrI afpxI hI kOm dy KwqrIaF nUM Gt duKI krdy sn pr dUsrIaF kOmF dy lokF, Kfs kr jWtF, nUM KUb qMg aqy duKI krdy sn. awj klH jwtF, gujrF, qrKfxF, luhfrF, afid kOmF dy lokF ny Auh purfny bdly lYxy hn aqy ksLmIr ivc amn cYn ho hI nhIN skdf.
hux ksLmIrI sLYqfn swiqgurU qygL bhfdur jI dy mfrn df Pl pf rhy hn aqy pMjfb KLfs kr aMimRqsr aqy lfhordy sLYqfn jdoN Bfrq aqy pfiksqfn dI vzI lVfeI lwgI!!!!!!!
pMjfb ijhVf ik jwt kOm dy lokF df Gr hY, ivc pfV pf ky iehnF sLYqfn KwqrIaF ny dunIaf Br dy mhF mUrK jwtF ƒ afps ivc hI Psfieaf hoieaf hY.
hux aMgRyjLI ivc iek khfvq hY ik sUrF mohry moqI nf suwto jF
Bgq kbIr jI ny ikhf hY:-
hir kf nfm ivhfj ky kbIrf gFT nf Kol]
nhIN pwtx, nhIN pfrKU, nhIN gfhwk nhIN mol]
ikAuNik KwqrI aqy aroVy kOmF dy lokF ny iswKI dy briÉlfÌ aYnI awq cwukI hoeI sI ik ies leI swiqgurU qygL bhfdr jI pMjfb Cwz ky dUr “pwtx” dy anusfr ibhfr ivc ptnf cly gey sn aqy EQy anMd nfl rhy aqy iswKI df vI KLUb rwj ky pRcfr kIqf. ies dy bfd ieh kljug df awq aMDyrf dyKx aqy ies df mukfblf krn leI pMjfb ivc afey aqy sqluj diraf dy kMZy iÈvflk phfVIaF ivc ijhVf ik “isLv jI df Gr sI” – dyh isLvf vr moih [[[[[ - dy anusfr af bsyrf kIqf. Xfd rwKo ik ieh swcy pfqsLfh goibMd rfey jI df hI Gr sI aqy ies bsqI df nF “anMdpur” hI pY igaf ikAuNik ieh gurmuKF df ipMz sI.
pMjfb dy KwqrI aroVy ikMny ku sLYqfn sn ies df vyrvf pRoPYsr myklfEz ny afpxI ikqfb ivc ieMj idwqf hY. iek PIsdI qoN Gwt KwqrIaF ny, koeI zyVH PIsdI aroiVaF ny, jwtF ny sBnF qoN vwD ky koeI swqr PIsdI aqy cUhVy, cmfrF, qrKfxF, luhfrF, afid ny vI vwD cVH ky iswKI apxfeI. hux ksLmIr dy KwqrI kOm dy mwulF ny byhwd awq cuwkI hoeI sI ik ksLmIrI sfrsuq swiqgurU qygL bhfdr jI dI sLrn ivc afey aqy afpxI byhflI dIaF vfrdfqF suxfeIaF ijs ’qy swiqgurU qygL bhfdr jI ny ikhf ik AuhnF sLYqfn mOlvIaF ƒ dwso ik Auh pihlF mYƒ muhMmwdIey bxf ky dwsx. ies krky swiqgurU qygL bhfdr jI ƒ iPr idwlI swidaf igaf sI aqy EQy sB qoN vwzy mwkfr bfdsLfh aOrMgjLyb dy drbfr ivc Auh mhF mwkfr mwulF bYTy sn ijhVy ik AuhnF mwulF dy Ausqfd sn ijnHF ny krfmfqI rfm rfey dI vI ipT lf idwqI sI.
Xfd rwKo ik krfmfqF jF imrfkl clfkF aqy mwkfrF sLYqfn dy pwuqrF ƒ nhIN idKfeI dIaF blik sfdf loh idl dy sfP lokF ƒ idKfeI dIaF hn jF gurmuKF ƒ. jIss jF msIh eIsf jI ny ipMzF dy lokF ƒ krfmfqF idKfeIaF sn aqy jdoN jyrUsLilm dy cqr clfk aqy mwkfr lokF ny krfmfq leI vMgfiraf qF AuhnF ny joxf dy mwCI dy pyt ivc iqMn idn jINdf rihx df dwisaf aqy AuhnF ƒ iek hMjIrF df drÉq swukf ky dwisaf ik jy qusIN cMgy krm nhIN krogy qF iPr quhfzI vI ieho hI hflq hovygI aqy BuwKy mrogy.
Bfv ieh ik Aus vyly sLihrF dy lok Kfs krky KwqrI, aroVy, mocI, julfhy, afid aYny byeImfn aqy bysLrm hoey hoey sn ik ieh khfvqF msLhUr sn:-
ijs sUq df kuJ nf bxy Auhdf bxy KLys.
ijhdI koeI jfq nf Auh hY sLyK.
Bfv ieh ik sLyK qy hrfmI ivc koeI Prk nhIN.
ikMny ku ieh jfq CupfAuxy KwqrI sLYqfn sn, iPr kihMdy hn:-
sLyK aOr sLYqfn kf ruqbf eyk hY.
pr sLYqfn sLyK sy kdry nyk hY.
ipMzF dy julfhy kihMdy asIN kIhdy qoN Gt hF:-
pihly Qy hm nIm julfhy iPr bx gey hm drjLI.
clqy iPrqy swXd bx gey awgy awlHf dI mrjLI.
Bfv ik sLYqfn lok afpxIaF jfqF CupfAux lg pey aqy jdoN KwqrIaF ny vyiKaf ik jxF-KxF afpxy afp ƒ sLyK kih lfAux lg ipaf hY qF iehnF KwqrI aroiVaF ny afpxy PrjLI arbF nfl imldy jldy nFvF dy Qwly afpxy aslI iCwjry rwKy ijhVy ik ieh ivafh sLfdI dy vyly Cfx bIn krdy sn aqy hux qfeIN vI krdy hn. ieh lok afpxI purfxI KwqrI mirafdf anusfr hI irsLqy krdy hn.
AumId hY ik hux quhfƒ Aus smyN dI JlkI smJ ivc af geI hovygI aqy ieh lflcI krfV KwqrI afid mhMqF ƒ shfrn pur Aubldy qyl ivc lUhx dy bfvjUd vI ieh kuwqy dI pUC vFg afpxIaF afdqF qoN bfjL nf afey aqy ijs vyly “iekIjf” iek awK vflf mhF mUrK jwt rfjf rxjIq isMG sMDU df rfj sI qF iehnF sLYqfn mIxy KwqrIaF ny hirmMdr sfihb ’qy sony dI Jfl cVvHf ky ies sfdf loh asQfn ƒ “hirmMdr” dI bjfey jgn nfQ dy mMdr vFg iek “hrImMdr” bxf idwqf aqy eyQy dy pujfrI bnfrs dy TwgF nfloN vI twp gey. Bfv ik ieh swiqgurU qygL bhfdr jI dy vfk anusfr pUry “aMqr idl dy sVIey” krfV bx gey. ijvyN bfbf bkfly bfeI soZIaF ny Boly Bfly pyNzUaF ƒ luwitaf sI Es qoN ikqy vwD eyQy aMimRqsr ienHF KwqrIaF ny luwtxf ÈurU kr idwqf hY.
hux imzl eIst ivc eIsf jI ƒ DoKf dyx vfly juwzf iesikrIEt
ƒ eIsf jI ny “lfst swpr” ’qy lwK lfhnq pfeI sI aqy Aus ƒ afpxy rotI qoVn aqy sLrfb pIx vflI aMimRq CkfAux dI rsm
ivc Bfg nhIN sI lYx idwqf aqy Aus ƒ ikhf ik qUM hux afpxI
kfrvfeI krn leI ieQoN dOV jfh. pr jdoN eIsf jI dI byiewËqI
kIqI geI aqy AuhnF ƒ mfiraf igaf qF Aus ƒ lokF dI lK
lfhnq ny hI eynf sLrmsfr kIqf ik Aus ny irsLvq dI mfieaf
(Blood money) tYNpl jf ky suwt idwqI aqy ÉudkÈI kr ky afpy
hI mr igaf sI. pr eIst jF pMjfb dy sLYqfnF ƒ qF lwK lfhnq
kuJ asr vI nhIN sI krdI aqy “lfqoN ky BUq bfqoN sy nhIN
mfnqy” dy anusfr iehnF sLYqfnF ƒ soDx leI ikrpfn dI vrqoN
hI krnI peI.
pihly swcy pfqsLfh hir goibMd jI ny vI ikrpfn vfh ky dwsI sI
pr ieh ZIT sLYqfn iblkul hI nf smJy aqy ies leI cOQy aqy
afKrI avqfr swcy pfqsLfh goibMd rfey jI ƒ iek Drm dI POj
hI sjfAuxI peI. ies qIsry Kflsf pMQ df vyrvf ieMj hY.
hux pihly swcy pfqsLfh hir goibMd jI ny qIjy Kflsf pMQ dI nINh rwKI sI. iehnF dI pYdfiesL BfeI bwuZf jI rMDfvf jwt jI dy vr nfl hoeI sI ikAuNik ieh pfr isLv dy rUp sn ijhVy ik sLRI ikRsLn bldyv jI dy mhF rUp hox krky iehnF dI POj vI jwt Xfdv hI hoxI sI. hor jwt kOm dy lok gMgf ndI ijhVI ik isLv jI dIaF jwtF ivcoN inkldI hY dy rUhfnI BfeI hn. Xfd rwKo ik vIr Bwdr Xfdv ƒ bhfdrI krky isLv jI ny afpxI “jwt”, Bfv ik iek mhF vwzf, df sr nfm idwqf hoieaf sI. aqy ies krky jwt kOm dy lok isLv jI dI KLfs sYnf vI hn. ies krky swcy pfqsLfh hir goibMd jI CotI Aumr ivc bhuq smF afpxy rUhfnI mfmy rMDfvy jwt dy kol hI rhy sn.
ikAuNik swcy pfqsLfh hir goibMd jI ny swiqgurU arjn dyv jI dI
BgqI mfrg qoN isLv sLkqI mfrg df kMm ÈurU krnf sI ies leI
ihMdU mirafdf dy anusfr ijvyN ik iek afsLrm qoN dUjy afsLrm
ivc pYr rwKx vyly isr dy vfl kwtI dy hn ievyN hI swcy pfqsLfh
hir goibMd jI dy vI vfl kwty sn aqy ies bfry miklfAuz ny
dwisaf hY ik jo qukF bfxI ivc rfm klI mhlf pMjvyN ivc sn
Auh imtf idwqIaF geIaF hn ikAuNik iehnF sLYqfn KwqrIaF ny
hux iswK, XhUdIaF vFg, qn df bxfAuxf sI nf ik mn df.
pRoPYsr joD isMG, gMgf isMG aqy qyjf isMG jI ny krqfr purI
bIV dI CfxbIx kIqI sI aqy ieh iswtf kwiZaf ik kfÌI sÌy qF
iblkul hI sfP kIqy hoey hn aqy keI jgHf qF rsONq nfl bfxI
bdlI hoeI hY.
BfeI joD isMG jI òú/ñú/ñùöö nUM ilKdy hn:-
“ies bIV ivc ôõó pMny qF iblkul KflI hn. keI pMinaF ’qy Aupr jF hyT kuJ QF KflI CwzI hoeI hY. Bfv ù÷ô piqRaF ivcoN koeI õøö/ò=òùó pqRy KflI hn”. BfeI bMnU mFgt jI dI bIV ivc ieh nhIN hY. Bfv ieh ik awjkwlH dIaF bIVF bhuq hI awq KfrIaF hn aqy iehnF ƒ surqI nfl pVHnf cfhIdf hY. Xfd rwKo ik Dur dI bfxI ilKI nhIN jf skdI aqy “nfm” akfl purK dI ikrpf nfl “afpxy swiqgurU” rfhIN hI imldf hY. koeI afdmI iksy ƒ vI nfm nhIN dy skdf aqy jy koeI idMdf hY qF Auh mhF pKMzI hY. rfDf suafmI afid ieh sB pKMzI gurU hn. ijs KUh ivc ieh afp jfxgy AuQy hI iehnF dy aMnHy cyly jfxgy. Xfd rwKo ik ieh smF hY:-
pvn arMB swiqgur mwq vylf]
sLbd gurU surq Dun cylf]
ies leI kljug ivc quhfƒ afpxy hI “aMqr swiqgurU” dI
iswiKaf nfl clxf cfhIdf hY nf ik iksy hor dy hwQ afpxI bodI
(lgfm) PVf ky. qusIN afpxf ihsfb ikqfb afp hI akfl purK
ƒ dyxf hY nf ik iksy pKMzIaF sfD sMqF ny ijnHF ƒ ieh vI nhIN
pqf ik nfnk dyv jI qF iek “swiqgurU” sn nf ik iek bRfhmx
“gurU”?
hux jdoN swcy pfqsLfh hir goibMd jI ƒ qKLq ’qy ibTfieaf igaf
qF BfeI buwZf jI ny pihlF “hir”, Bfv ik “pIrI”, dy nF ’qy
“nfm df KMzf”, qygL, swcy pfqsLfh hir goibMd jI dy swjy pfsy
pfieaf sI aqy isLv jF “goibMd” dy nF “mIrI” dI “ikrpfn”
Kwby pfsy pfeI sI. Bfv ik isLv sLkqI ivc jLflmF ƒ mfrn df
kMm akfl purK dy nfm ƒ mwdy njLr rwK ky krI df hY nf ik iksy afdmI ƒ mwuK rwK ky. eyQy ieh dwsxf jrUrI hY ik jd mYN skUl ivc pVHdf sI qF Dfrimk mfstr aqy pRcfrk kihMdy sn ik bfbf buwZf jI ny pihlF ikrpfn gLlqI nfl swjy pfsy pf idwqI sI aqy sMgqF ny ikhf ik qusIN ieh ikrpfn gLlq pf idwqI hY aqy hux ieh lfh ik TIk dUjy pfsy pf idE qF swcy pfqsLfh hir goibMd jI ny ikhf ik nhIN ies ƒ vI rihx idE aqy iek hor dUjI dUjy pfsy pf idE aqy ikhf ik iek “pIrI” dI ho geI qy dUjI “mIrI” dI. Bfv ieh ik iksy ƒ vI ieh nhIN suwJI sI ik iek KMzf sI qy dUsrI ikrpfn pfeI sI. ies qoN vwD ik bfbf buwZf jI qF iek bRhm igafnI sn aqy Auh ikvyN glqI kr skdy sn? Bfv ieh ik koeI piVHaf hoieaf ies AuWqy ivcfr nf kr sikaf. swiqgurU qygL bhfdr jI ny ies leI ikhf sI, “kotoN mYN eyk” bfxI dI smJ pfeygf aqy msIh eIsf jI ny ikhf sI hjLfr ivcoN iek aqy ds hjLfrF ivcoN do bfxI dI smJ pfAuxgy.
swcy pfqsLfh hir goibMd jI ny afpxI POj iqafr kIqI ijs ivc
ijnHF lokF ny pYsy mMgy qF AuhnF ƒ pYsy dy ky rwiKaf aqy XuwDF vyly ipMzF ivcoN lokF ƒ swd lYxf aqy XuwD Kqm hoey qy AuhnF ƒ ijs ny mfieaf mMgI dy ky KusL krky qor dyxf. Bfv ieh ik iehnF swcy pfqsLfh hir goibMd jI dI POj “AupkfrI” sI nf ik
“prAupkfrI” ijvyN ik swcy pfqsLfh goibMd isMG jI dy Éflsy huMdy hn.
swcy pfqsLfh hir goibMd jI ny “hir jF pIrI” dy sbMD ivc cOQy
bRfhmx vrn sbMDI “akfl qKLq” vI bxvfieaf ijwQy Auh afpxf drbfr lfAuNdy sn aqy lokF df iensfP krdy aqy
igafnIaF nfl igafn gosLt vI krdy sn.
ijvyN “Aupkfr” prAupkfr dI buinafd hY ievyN hI swcy pfqsLfh
hir goibMd jI swcy pfqsLfh goibMd isMG jI dI buinafd sn. hux
Kflsf pMQ dy sjfAux df vyrvf suxo.
pihlF mUrK phfVI rfjy swcy pfqsLfh goibMd rfey jI nfl eIrKf
krdy sn aqy swcy pfqsLfh goibMd rfey jI nfl JVpF ivc hfr ky bVy sLrmsfr huMdy sn ik iek CotI ijhI POj ny hrf idwqf. dUjy pfsy qurkU bfdsLfh aOrMgjLyb aqy mwulF ƒ vI iPkr lwg igaf ik hux ikqy sfzI sLfmq vI nf af jfvy. swcy pfqsLfh goibMd rfey jI dI qF iksy nfl dusLmxI nhIN sI pr Auh qF hfkmF dI byiensfÌI dy ivruwD lVdy sn.
qF iPr swcy pfqsLfh goibMd rfey jI ny ivsfKI dy idn iek BfrI
iekwT kIqf aqy afiKaf ik Drm XuwD leI hux qnF dI kurbfnI
dI loV hY. Xfd rhy ik ivsLƒ dI sLkqI durgf iksy jIv ƒ mfr
ky KusL nhIN huMdI ijvyN ik isLv dI sLkqI kflI KUn pI ky KusL huMdI hY ikAuNik isLv dy kMm ivc duK dyx vfly aDrmI lokF ƒ mfrnf hI pYNdf hY. iesy leI lok kflI mfqf ƒ KusL krn leI jfnvr dI kurbfnI idMdy hn aqy swcy pfqsLfh goibMd rfey jI ny sB qoN vwzI afdmIaF dI kurbfnI leI mMg kIqI. hux swcy pfqsLfh goibMd rfey jI ny pMj dI kurbfnI nfl qIsry Kflsf pMQ ƒ jfg lfieaf sI. ieh pMj AuhnF ivcoN sn ijnHF ƒ akfl purK ’qy Brosf sI pr ijnHF ƒ Brosf nhIN sI jF mUrK sn Auh KUn dIaF DfrF dyK ky dIvfn Cwz ky GrF ƒ dOV gey sn. ies leI surqI vflIaF sMgqF bYTIaF rhIaF sn.
hux keI kihMdy hn ik swcy pfqsLfh goibMd rfey jI ny AuhnF pMjF
dy isr DV nfloN judf nhIN sn kIqy blik bwkry vwzy sn. ieh
gl glq hY. jy AuhnF ny aYdF kIqf huMdf qF aOrMgjLyb dy ÉuÌIaf
ispfhIaF ny rOlf pf dyxf sI. pr ieh akfl purK dy rUp hox
krky muwKoN sq hI boldy sn nfik sLYqfn df kUV. isr srIr nfloN
lfhy sn aqy iPr iehnF nMU pfxI df iCwtf "siqnfm" kih ky
surjIq kIqy sn ijvyN ik jYnIaF dy mMdr ivc mry kbUqr
surjIq kIqy sn. ies df ieh Bfv sI ik kurbfnI dyx nfl lokF
df dunIafvI qnF df sbMD ijs ivc srIr dI jfq aqy bfl bwcy
afid afAuNdy huMdy hn qoN afdmI rihq ho jFdf hY ijvyN ik afdmI
mrn qy aqy Auh isrÌ akfl purK df hI pwuqr bx jFdf hY.
ies leI ÉflisaF ivc koeI dunIafvI jfqF jF mulkF df Byd
nhIN huMdf aqy Auh hir iek nfl ieko ijhf vrqfE krdy hn.
ijdF df ipE akfl purK iqvyN dy hI kfl qoN rihq amr pwuqr
hox krky Éflsy, surqI vflI mfeI Bfgo jI df mUrK cflI
mukiqaF nMU lfhnq pfAux anusfr, "mukq dfn" vI pf jFdy hn.
ies krfmfq nfl iekIjy aqy CwkI lokF nMU vI pqf lg igaf ik
Kflsf bx ky afdmI mukqI pf jFdf hY. ikAuNik Éflsy sLyrF vFg lVdy hn, ies krky ies akfl purK dI POj nMU “isMG" kih ky swidaf. akfl purK dI sLkqI "mhF dyvn, sfihb dyvn jF holI sipirt” huMdI hY ies leI iehnF dI mF vI “sfihb dyvF” sI. ieho hI mfq ipwqf eIsf jI dy sn aqy mrIam qF iek jLrIaf (Medium) "aOrq" sI ijs nfl "nfm" ny "eIsf" nF df ijsm ieKiqafr kIqf sI.
iPr ijhVf srIr 'qy lgdf hY rUhF qy Ault lgdf hY. srIr dI aOlfd gRihsq ivc bwcy pYdf krky huMdI hY pr ieh rUhfnI aOlfd akfl purK aqy sfihb dyvn ivc bgLYr gRihsq kIqy byÈumfr huMdI hY.
ieh aMimRq ieMj iqafr kIqf igaf sI:-
pfxI “sqluj” diraf df sI ik Éflsy “swiq, do DfrI KMzy, qygL,
dI lfj”, ikrpfn nfl rwKxgy, Ç, aqy ies ƒ lohy dy bfty
(srIr) ivc pfieaf sI ik Éflsy lohy dy afdmIaF vFg lVngy
nf ik qnÉfhIey bfdsLfhF dy POjIaF vFg ijhVy ik afpxI jfn dI Kfqr jMg df mYdfn vI Cwz jFdy hn ijvyN ik Auh BfVy dy twtU
pTfxF ny kIqI sI qy pIr buwDU sLfh pTfx ny afpxy puwqr aqy sfQI kurbfn kIqy sn aqy jdoN Aus “buWDU sLfh jI” ƒ mMg mMgx
leI swcy pfqsLfh goibMd isMG jI ny ikhf qF Aus ny koeI duinafvI mMg nhIN sI mMgI pr sfrIaF mMgF qoN AuWqm mMg “kMGf
vflF dy smyq” mMgI. isr dy vfl sBnF qoN Aupr hox krky ieh bVy “swiq mfn” vfly huMdy hn aqy iesy leI msLhUr hY ik Aus afdmI ny myrf eynf mfn kIqf ik mYƒ afpxy isr ’qy ibTfieaf jF cwuikaf. iesy qrHF hI myrI imgzfln ny dunIaf ivc pihly afey swiqgurU eIsf jI dy pYr afpxy hMJUaF nfl Do ky afpxy isr dy vflF nfl sukfey sn. Bfv ieh ik buwDU sLfh nF df “buwDU” sI pr akl df sB qoN hI vwzf inkilaf ikAuNik aYdF dI rUhfnI mMg qF hor iksy ny vI nhIN sI mMgI aqy Auh duinafvI jLmInF afid dIaF hI mMgF mMgdy rhy. ies leI “loh gVH” ikly dy POjI vI lohy vFg pwky lVfky POjI huMdy sn.
iPr mfqf “sfihb dyvF” jI ny pqfsy pf ky ies pfxI ƒ imwTf kIqf qF ik qusIN afpxI surqI nfl iek dUjy nfl aYnf ipafr kro ijvyN ik iek swqy (rUhfnI ipE swiq hY) ipE akfl purK dy puwqr iek dUjy nfl swcf ipafr krdy hn. ies ipafr nMU bfeIbl ivc "agyp (Agape)" kihMdy hn. Xfd rwKo ik Éflsy ivc Aus dI afpxI “surqI” hI “sfihb” huMdI hY aqy Auh iksy dy lfeI lwg nhIN lgdf. bfeIbl ivc surqI ƒ “holI sipirt” kihMdy hn aqy ijwQy gfz jF akfl purK ipE huMdf hY AuQy holI sipirt mF jF sLkqI huMdI hY. ies leI ijwQy sfihb dyvF, sfrIaF dyvIaF (sLkqIaF) dI srqfj, Éflsy dI mF hY AuQy hI swcy pfqsLfh goibMd isMG jI, akfl purK df rUp, Éflsy dy ipqf hn.
jb lwg Kflsf rhy inafrf]
qb lwg qyj dIEu mYN sfrf]
jb ieh gih ibprwx kI rIq]
mYN nf krMU ien kI pRqIq]
hux pMj ikAuN cuxy sn? iensfn dy mn dy pMj cor hn: kfm (srIr sbMDI), kroD (hAumYN sbMDI), loB (mn sbMDI), moh (buwDI sbMDI) aqy hMkfr (igafn sbMDI). pr jdoN iehnF pMjF ’qy kfbU pfieaf jfey qF hI iPr mn pivwqr jF “Kfls” huMdf hY. ies dI imsfl bfeIbl ivc jOn ô ivc iek swmyrItn aOrq dI hY ijhVI ik eIsf jI ƒ KUh ’qy imlI sI aqy AuhnF nfl zUMGIaF igafn dIaF gwlF kIqIaF sn. Auh bVI igafn vflI aOrq sI aqy kihMdI ik jdoN kRfeIst afvygf Auh sfƒ sfrf igafn KolH ky dyvygf. qF iPr eIsf jI ny dwisaf ik Auh mYN hI hF. ieh sux ky Auh byhwd KusL hoeI aqy eIsf jI ny ikhf ik qyry pMj Ksm sn pr Auh qyry nfl rihMdy hn pr iPr vI Auh qyry Ksm nhIN hn. Bfv ik Ausny mn dy iehnF pMjF corF ƒ vs ivc kIqf hoieaf sI aqy Auh mn dI “Kfls” sI. hux mn dy aMnHy ikqfbI kIVy (aigafnI) ies aOrq ƒ iek “kMjrI” dwsdy hn. pr rUs dy iek pfdrI ny ies dy prcfr aqy romn dy sLihnsLfh nIro ny ies Bgqx nMU iks byrihmI nfl mfiraf sI KolH ky dwisaf hY. Bfv ieh ik pfr isLv swcy pfqsLfh goibMd isMG jI dI sYnf ivc AuhI dUjy iswK pMQ dy lok BrqI ho skdy hn ijhVy ik mn dy sfP aqy pivWqr hoxgy. aYdF dy hI “Kfls” afdmI akfl purK dI idloN lf ky syvf kr skdy hn aqy swcy pfqsLfh goibMd isMG jI ny afpxI POj jF sYnf df nF vI “Kflsf” hI rwiKaf sI. pMjF ƒ aMimRq CkfAux dy bfd AuhnF ƒ “isMG” jF sLyr swidaf aqy srIr dI jfq ijhVI ik duinafvI lokF dI “jnm” sbMDI huMdI hY iPr akfl purK dy puwqr bxn bfd ieh jfq “krm” sbMDI ho jFdI hY. ies leI ÉflisaF ivc “mfxs kI jfq iek” huMdI hY aqy Auh hr iek nfl ieko ijhf vrqfE krdy hn BfvyN Auh jfq df jwt, qrKfx, luhfr, cimafr, mugLl, pTfx, afid hovy.
hux mUrK Éflsy nhIN bx skdy aqy isrÌ surqI vfly isafxy hI
bx skdy hn. ies krky “sO isafixaF iek mwq mUrK afpo
afpxI” dy anusfr iehnF ÉflisaF dI iek rfey huMdI hY BfvyN
ieh afpxI hI surqI dy anusfr cldy hn. ikAuNik Kflsf iksy
dy vI aDIn nhIN huMdf ies leI iehnF df iKqfb hY “srdfr
jI”. Bfv ieh ik Kflsf bxn qoN bfd cODrI, lflf, rfjf,
prjfpq, afid kOmF sbMDI iKqfb AuWz jFdy hn.
iPr Éflsy df idl sfP hox krky iehnF dy idlF ivc “swiqgurU”
df vfsf huMdf hY. ijvyN awj-kwlH lok irsLvqF lYNdy hn iehnF
bfry bfxI hY:-
jy rqu lgy kpVY qF jfmf hoie plIqu]
jy rqu pIvih mfxsf iqn ikAu inrmlu cIqu]
iehnF irÈvqÉorF “mn dy hrfmIaF” dy idl sfP nf hox krky
iehnF dy aMdr nf swiqgurU df vfsf hovy aqy nf hI nfm vwsy. aYdF dy idlF dy gMdy hrfmI afdmI Éflsy nhIN bx skdy pr ieh
aqy mUrK awj-kwlH akfl qKLq dy pRDfn bxy bYTy hn.
ikAuNik swiqgurU sB qy vwzf huMdf hY ies krky ÉflisaF dy
“aMqr swiqgurU” dI “vfh vfh vfh” huMdI hY aqy Kflsf afpxy
“aMqr swiqgurU” ƒ “vfihgurU” kihMdf hY. aqy afpxy “aMqr
swiqgurU” dy Bfxy cwlx krky Kflsf nf hI isrÌ inafrf huMdf hY
blik kihMdf hY “vfihgurU jI kf Kflsf; vfihgurU jI kI Piqh”
Bfv ieh ik sB vizafeI akfl purK ƒ ijs dI ikrpf nfl
swiqgurU pfieaf.
hux ijvyN Bgq aqy akfl purK ivc Byd nhIN huMdf, iesy qrHF
akfl purK aqy Éflsy ivc koeI Byd nhIN huMdf. Bfv ik ipE
aqy puwqr ivc Byd nhIN huMdf. ies krky Éflsy pMQ dy ipqf swcy
pfqsLfh goibMd rfey jI ny afpxy afp ƒ Éflsy dy mohry pysL
krky afp vI AuhnF vFg aMimRq Cwk ky iek “isMG” bx gey aqy
swcy pfqsLfh goibMd rfey jI qoN swcy pfqsLfh goibMd isMG jI bx
gey qF ik ipE aqy puwqr iewk-imwk ho ky pfr isLv sLkqI df kMm
krn.
hux isLv df rMg asmfnI nIlf huMdf hY ikAuNik ieh bRhmf ivÈnMU
qoN AuWpr huMdf hY. Xfd rwKo ik sLRI ikRsLn bldyv jI df rMg vI
nIlf hI idKfAuNdy hn aqy Kflsf pfr isLv dI POj hox krky
iehnF df bfxf vI nIly hI rMg df huMdf hY aqy iqMnF qKLqF ’qy
JMzf vI nIly hI rMg df Juldf hY. iPr isLv df sbMD afdmIaF nfl huMdf hY nf ik aOrqF nfl ies leI aMimRq isrÌ afdmIaF nUM
hI Ckfieaf igaf sI nf ik aOrqF (sLkqI – mfeI Bfgo) nUM. Xfd
rwKo isLv dy pwuqr iensfn huMdy hn aqy sLYqfn dy pwuqr iensfn
nhIN hYvfn huMdy hn. hux Gr dI pwq afdmI ’qy huMdI hY nf ik
aOrq ’qy. ies leI gLYrq vfly afdmIaF, isLv sYnf, ny hI GrF
dI pwq rwKx leI swcy pfqsLfh pfr isLv goibSd isMG jI dI POj
bx ky lVnf sI. iesy leI hI swcy pfqsLfh goibSd isMG jI
kihSdy hn:-
dyh isLvf vr mohy [[[[[[[[[[[[[[[[[[[[
Xfd rwKo ik isLv df qpwisaf asQfn gMgf ndI df muwZ hY aqy
Auh sLyr dI Kwl df bfxf pfAuNdf sI. iesy leI swcy pfqsLfh
goibMd isMG jI df ipCly jnm sbMDI asQfn “hym kMuz” hI hY.
ikAuNik Éflsy ny afpxf mn pMjF corF, “qurkUaF” qoN rihq rKxf
hY ies leI iehnF AuWqy kfbU rihx leI pMj kkfr iehnF
qurkUaF dI drusqI sbMDI idwqy.
ñ[ kMGf:- ijvyN GoVy dy sLOkIn iek KUbsUrq GoVy ƒ kMGf Pyr ky
KLusL huMdy hn ievNy hI KLflsy vI afpxy qMdrusq jqI srIrF ’qy
kMGy Pyr ky KusLI pRfpq krdy hn. hux ijhVf afdmI kfmI jF
luwcf bdmfsL hovy Aus nMU koeI nf koeI bImfrI vI lg skdI hY.
ies leI Éflsy gRihsqI nhIN huMdy aqy Auh afpxy Gr bfr Cwzx
dy bfd iksy aOrq nfl kfm nhIN krdy. ies leI kMGf Pyr ky “jqI” KLflsy ƒ KusLI pRfpq huMdI hY aqy ies df sbMD “kfm” jF
srIr nfl hY.
ò[ kwCf:- kwCf jqI lok pfAuNdy hn aqy jqI bxn leI qIsry
srIr dy “bRfhmx gurU” dI iswiKaf vI bhuq kMm afAuNdI hY.
ieh srIr hirmMdr hox krky dUjy swiqgurU aMgd dyv jI ny vI
iswKF ƒ kusLqIaF krf ky AuhnF ƒ jqI aqy sqI bxn leI
pRyiraf sI.
qyry pUjx ko Bgvfn bxfvn mn mMdr (hirmMdr) aflIsLfn
srIr dI “hAumYN” vI mfrnI cfhIdI hY nhIN qF afdmI ƒ surqI
nf afAux krky Auh akfl purK bfry kuJ vI nhIN iswK skdf
aqy mUrK afdmI kroDI aqy gwusy Kor lVfkf hI rih jFdf hY.
ies leI kwCy jqI pfAuNdy hn aqy ies df sbMD “kroD” jF
hAumYN nfl hY.
ó[ ikrpfn:- hux surqI vfly afdmI df “mn” jfigaf huMdf hY
aqy Auh pihlF cusqIaF aqy clfkIaF nfl Boly Bfly afdmIaF
ƒ Twgx dI koisLsL krdf hY. ies leI mn dy cyly ƒ “qurkU” vI
afKIdf hY. Bgq kbIr jI ny jfgy mn bfry ikhf hY:-
kbIr mn qo eyk hY cfhy jhF lgfey]
kY syvf kr sfD kI kY ivsLY kmfey] hux mnmuK ipRQvI cMd ny mn mfieaf iekwTI krn ivc lf idwqf
sI aqy swiqgurU arjn dyv jI ny rfm dy nfm jpx ivc lfieaf
hoieaf sI. ijMnf bysLrm ipRQvI cMd sI Auh qF dwsx dI koeI
loV hI nhIN. ies krky ies qrHF dy lok lfqoN ky BUq bfqoN sy nf
mMnx krky iehnF df ieko hI ielfj rih jFdf hY aqy Auh hY
“ikrpfn”. ies leI mnmuK loBIaF leI “ikrpfn” hI dfrU hY.
Xfd rwKo ik swcy pfqsLfh goibMd isMG jI ny loBI mhMq Aubldy
qyl ivc qly sn aqy ieh soZI KwqrI, ijhVy ik iek mhF mUrK
iekIjf aqy iek awKoN vI aMnHy rfjy rxjIq isMG sMDU vyly,
hirmMdr sfihb ’qy kfbjL sn AuhnF sfVy gey loBI mhMqF qoN vI
ikqy twpy hoey sn ik AuhnF ny hirmMdr sfihb ’qy sonf lgvf ky
nf ies ƒ jgn nfQ dy mMdr vFg “hrImMdr” hI bxf idwqf
blik iek corF aqy TwgF df Gr vI bxf idwqf.
eyQy df iek rfgI BfeI mxsf jI Aus vyly duibDf qoN rihq sI aqy
cVHfvy dI mfieaf grIbF ivc vMz idMdy sI. Bfv ik loBI sMq,
mhMq, gRMQI, afid qF sfVny hI cfhIdy hn. ijvyN hir jF
hirmMdr aqy sony df myl nhIN ievyN hI sMq jF Éflsy df mfieaf
nfl myl nhIN huMdf.
eyQy ieh vI dwsxf ËrUrI hY ik swcy pfqsLfh goibMd isMG jI jdoN
vI iksy nfl mukfblf krdy sn qF pihly do vfr Aus ƒ krn
idMdy sn. pihlf vfr “mUrKqfeI” ivc smiJaf jFdf sI aqy dUjf vfr “surqI” ivc hox krky qIjf vfr iPr afp krdy sn
aqy Auh iensfP df huMdf sI.
ies leI lVfeI df sLsqr “ikrpfn” swq dI afn, Ç, rwKx
leI “loB” sbMDI hY.
ô[ kys:- kys, dfVHI, muwC aqy isr ’qy pgVI ihMdU mirafdf dy
anusfr qIsry “ÉÈwqrI” vrn dy lokF leI hY. “ÉÈwqrI” vrn
KwqrI kOm dy lokF dI qRyqy Xug ivc jdoN ieh dyvqy msLhUr sn,
dI isafxp dI gvfhI hY. Bfv ieh ik qRyqy Xug ivc iehnF
KwqrIaF df rfj iek nmUnf sI aqy isafsI krmcfrI jF vrn dy
lok ikwdF dy hoxy cfhIdy hn ijvyN ik KwqrI kOm dy lokF ny
isafxp nfl qRyqy Xug ivc isafsq df kMm clfieaf sI. pr
kljug ivc Ault hox krky iehnF KwqrI kOm dy lokF ny ies
Xug ivc afpxI “BfiKaf” bdl leI aqy ieh eImfndfr
dyviqaF dy Ault iek nMbr dy lflcI “krfV” aqy byeImfn lok
bx jFdy hn.
ikAuNik Éflsy ny rUhfnI, “prAupkfrI” rfj lokF dy idlF AuWpr
krnf hY ies leI Éflsy ƒ koeI duinafvI lflc jF moh nhIN
hoxf cfhIdf. Bfv ik Kflsf “duibDf” qoN rihq hovy aqy Aus nMU
afpxy Gr jF bfl bwcy df “moh” vI nf hovy. Kflsf hr iek ƒ
ieko hI njLr nfl vyKdf hY. isafsq jF rfj ivc ikly jF gVH huMdy hn aqy iesy krky
anMdpur sfihb dy ikly df nF “kysgVH sfihb” hY.
Éflsy dfVHI KuwlHI rwKdy hn qF ik Aus nfl Éflsy dI Aumr df vI
pqf lg sky aqy dfVHI ƒ sLrm hox krky Kflsf eydF df kMm
nhIN krdf ijhVf ik bysLrmI vflf hovy. dfVHI aqy muwC bfry
msLhUr hY:-
ijhdy dfVHI nf muwC; Auh do jhfnF df luwc
ies leI kudrq ny dfVHI aqy muwC isrÌ afdmI ƒ hI idwqI hY ik
Aus ƒ sLrm aqy ÊYrq hovy. pr dukfndfr lok afm qOr qy
byeImfn hox krky bysLrm aqy bygYrqI huMdy hn aqy ieh afpxI
dfVHI aqy muwC muMn ky rwKdy hn qF ik iehnF ƒ koeI afdmI lwK
lfhnq nf pf sky. Bfv ik:-
sfbq sUrwq akfl purK dI ies ƒ BMny byeImfn.
ies leI kysF df sbMD hY “moh” nfl ikAuNik ÉÈwqrI vrn ivc
iensfP krI df hY nf ik iksy dI pwK, ijvyN ik ipMzF ivc
pMcfieqF afpxI ZyrI dIaF krdIaF hn aqy gLrIb ƒ koeI vI
nhIN puwCdf. byiensfÌI krn nfl iensfn iek sLYqfn df puwqr
“hrfmI” bx jFdf hY aqy akfl purK qoN vI mUMh moV ky bYT
jFdf hY. ies leI kysF aqy dfVHI df sbMD “moh” nfl hY qF ik Kflsf
iensfP krn vyly iksy df vI pwK nf kry.
õ[ kVf:- lohy df kVf Dfgy dI rwKVI df ipE hY. rfijaF dy
POjI qnÉfhIey gRihsqI huMdy hn aqy jdoN Auh lVn jFdy sn qF
AuhnF dy Gr vfly AuhnF ƒ dysL dI rwiKaf leI Dfgy dI rwKVI
bMnH idMdy sn. lVfeI Kqm hox ’qy POjI GrF ƒ vfps af jFdy
sn aqy Dfgf afpy hI Gs ky twut jFdf sI. hux “swcy pfqsLfh”
abfdI dy sLfh “bfdsLfh” nfloN vwzf huMdf hY ikAuNik swcy pfqsLfh
dy prAupkfrI rfj dI koeI hwd nhIN huMdI. ies krky swcy
pfqsLfh goibMd isMG jI dy POjI afpxy jfqF dy duinafvI ipEaF
dy GrF ivc nhIN rihMdy blik afpxy “swcy ipE akfl purK dy
GrF swcy qKqF” ’qy rihMdy hn. Bfv ieh ik aMimRq Cwk ky
afdmI afpixaF inwjI ipEaF dy GrF ivc iPr afpxy inwjI kMm
nhIN krdy blik pMQ dy prAupkfrI kMm hI krdy hn.
ikAuNik Éflsy aqy inrmly sMq akfl purK dI rjLf muqfibk
cwldy hn aqy afpxI rjLf nhIN lgfAuNdy ies leI ieh hMkfr qoN
rihq huMdy hn. ieh akfl purK dy kfmy hox krky ienHF dIaF
isÌqF vI akfl purK kol huMdIaF hn aqy ieh kMm vI akfl
purK df hI krdy hn nf ik iksy afdmI dy BfVy dy twtU,
qnÉfhIey, bx ky.
ies leI “kVf” ijhVf ik mOq ƒ ivafhux df gfnf hY “hMkfr”
sbMDI hY. ikAuNik qIsry Kflsf pMQ dy Gr swcy qKq hn nf ik dUsry iswK
pMQ dy Gr gurdvfry, ies leI gurdvfiraF ivc aMimRq CkfAuxf
glq hY aqy qIsry Kflsf pMQ aqy Aus dy ipqf swcy pfqsLfh
goibMd isMG jI df mKOl AuzfAuxf hY. Bfv ik qIsrI KLflsf
jmfq df afdmI dUsrI isWK jmfq ivc kI krdf hY?
iesy hI leI swcy pfqsLfh goibMd isMG jI ny aMimRq CkfAux qoN
bfd iek kOqk Kyizaf. iek gDy ’qy Èyr dI Kwl pf ky KVHf kr
idwqf aqy jdoN gDf ihxikaf qF sMgq ny ies kOqk df Bfv
puwiCaf. qF swcy pfqsLfh goibMd isMG jI ny dwisaf ik iek idn
aYsf afeygf jd Kflsf mlyC ho jfeygf. afpxy afp ƒ kihxgy
swcy pfqsLfh goibMd isMG jI dy Éflsy pr kMm krngy giDaF
vfly ijvyN ik awj-kwlH ieh qIsry pMQ dy Èsqr dUjy pMQ dy GrF
gurdvfiraF ivc lY afAuNdy hn aqy gurdvfiraF ivc ÉflisaF
vfly jYkfry bulfAuNdy hn jdik ieh hirmMdr sfihb ivc mnHf
hn. iswK pVHdy hn “nf koeI vYrI nf koeI bygfnf” qF iPr
ÈsqrF df gurdvfiraF ivc kI kMm? ies dI pUrI jfxkfrI leI
qusIN myry afrtIkl pVHo.
swcy pfqsLfh goibMd isMG jI ny gDf ies leI ilaFdf sI ik
swiqgurU nfnk dyv jI dy vfkF anusfr:-
nfnk qy nr asl Kr jy ibx gux grb krMq] afdmI bgLYr guxF dy PuMizaF iPry Auh iek giDaF df srqfj
“asl Kr” huMdf hY.
Xfd rwKo ik iehnF sLYqfn KwqrIaF ny swiqgurU nfnk dyv jI dy
Gr dy mfilk swiqgurU qygL bhfdr jI dy jIhidaF jfgidaF hI
Esy ipMz ivc Boly Bfly lokF ƒ Twgxf ÈurU kr idwqf sI aqy jdoN
ieh hirmMdr sfihb afey qF sB drvfjy bMd kr idwqy sn Bfv
ik “mUMh ’qy drvfËf mfiraf sI”. ieh hflq ik gurdvfiraF
ivc aMimRq CkfAuxf, Èsqr afid hirmMdr sfihb vI lY ky jfxf
aqy hux duinafvI Kfilsqfn dI mMg afid ieh sB iehnF
KwqrIaF dIaF hI sLrfrqF hn.
kbIrf qyrI JONpVI gl kitaF dy pfs]
jo krygf so Brygf qum ikAuN Bey Audfs]
ksLmIr dy KwqrI sfiraF nfloN isry dy sLYqfn sn aqy ieh hux
afpxy kIqy df Pl Bog rhy hn. iehnF sLYqfnF dI Bfrq aqy
pfiksqfn dy dohF puVF ivcfly ipsfeI hovygI. jy koeI iehnF
ivcoN iswK hovygf qF Auhdy ’qy akfl purK df hwQ huMdf hY.
iPr swcy pfqsLfh hir goibMd jI dy KLjLfny leI ijnHF isMGF ƒ
bfxI df ÈOk sI AuhnF ƒ swcy pfqsLfh goibMd isMG jI ny sLfsqr
ivwidaf leI kFsLI Byijaf. hux ieh Éflsy (isLv dy afdmI jF
sflt afP id arQ) afpxy nIly bfxy ivc gey sn aqy jdoN
kFsLI dy bRfhmxF ny jfq pwuCI qF Auh bRfhmx vrn df kMm krn vflIaF jfqF dy nf hox krky AuhnF ƒ sLfsqr ivwidaf dyx qoN
ienkfr kr idwqf. Auh vfps anMdpur sfihb afey aqy iPr
swcy pfqsLfh goibMd isMG jI ny AuhnF ƒ sfDUaF vfly BgvyN kpVy
pvf ky Gwilaf sI aqy sfDU jfqF qoN rihq hox krky iehnF ƒ
Auh ienkfr nf kr sky.
ieh jdoN vyd ivwidaf pVH ky anMdpur sfihb afey qF swcy
pfqsLfh goibMd isMG jI ny iehnF dy BgvyN kpVy lfh idwqy aqy
iehnF ƒ duwD icwty kpVy pvfey ik ieh sfP idl Éflsy hux
“inrml” hox krky iehnF df nF vI “inrmly sMq” hI rwiKaf
aqy iehnF dy nF ipCoN “isMG” htf ky “dfs” lf idwqf. iPr
iehnF ƒ akfl qKLq leI jfx ƒ ikhf. pr AuQy iehnF dy
sLYqfn KwqrIaF ny pYr nf lwgx idwqy aqy AuhnF ƒ bfhr hI zyrf
lfAuxf ipaf sI.
sLYqfn soZI KwqrIaF ny mn dy aMnHy aqy iek awKoN vI aMnyH mUrK
jwt rfjy rxjIq isMG sMDU nMU KUb luwitaf aqy byvkUÌ bxfieaf.
nqIjf ieh ik awj akfl qKLq ’qy Auh afdmI bYTy hn ijnHF ƒ
afpxy srIrF dy ipEaF df qF pqf nhIN pr Auh akfl purK dy
Tykydfr bxy bYTy hn aqy mn dy aMinHaF leI hukmnfmy jfrI
krdy hn.
hux ieh akfl qKLq dy jQydfr ikMnI ku akl dy mfilk hn ieh
iek sfdf ijhI gwl qoN pqf lwg jfeygf. jdoN iksy dy Gr koeI muMzf jF kuVI bwcf pYdf huMdf hY qF khIdf hY
ik igwlF, inwJrF, afid dy Gr pYdf hoieaf hY aqy bwcy dI pCfx
vI goq sbMDI huMdI hY. pr jy koeI bd aOrq jF kMjrI ijhVI ik
sfry ipMz ivc GMumI hovy, dy Gr koeI bwcf pYdf huMdf hY qF Aus dy
ipE df nf pqf hox krky Aus dy bwcy df goq ipMz (mF) dy nF ’qy
vwjdf hY. Bfv ieh ik ipMz mF huMdI hY aqy goq ipE huMdy hn
aqy iesy leI iek ipMz dy lok BfvyN Auh iksy vI jfq jF goq dy
hox iek dUjy dy BYx aqy Brf huMdy hn. iesy hI leI iek ipMz
ivc sLfdI nhIN huMdI.
hux ieh akfl qKLq dy jQydfr afpxy ipMz df jF sLihr df nF
goq dI QF ilK ky bVy KusL huMdy hn aqy vwzy sLihrF dy nF ilK ky
qF bfhÜy hI PuMzy iPrdy hn. Bfv ik ieh afpxy ipE dy huMidaF
sMUidaF vI iek msLhUr kMjrI dy puwqr bx ky bVI hAumYN ivc
GMumdy iPrdy hn. ies nMU kihMdy hn:-
hAumYN ivc jfqI ijSsI KoeI]
hux qusIN afp hI ivcfr kro ik iehnF ivc ikMnI ku akl
hovygI? Bfv ieh ik KwqrIaF ny afpxIaF bMdUkF clfAux leI
mn dy aMnHy lok mohrI bxfey hoey hn aqy Auh awgy hor mn dy
aSnHy BUqny cyly bxfeI jFdy hn. KwqrIaF ny afpxIaF afdqF qoN
bfjL nhIN afAuxf qF iPr iehI BUq iehnF df hI nfsL krngy:-
icq ivq rhIEu Twgor; nfnk PFsI gl pVI] akfl qKLq dy mfilk inrmly sMq bfhr aqy hAumYN vfly
gRihsqI ikrpfnF lY ky Aus swcy qKLq ’qy bYTy hn ijwQy ik nfm
df do DfrI KMzf, qygL, vfihaf jFdf hY.
iPr swcy pfqsLfh goibMd isMG jI ny iksy aOrq ƒ aMimRq nhIN sI
Ckfieaf aqy mfeI Bfgo iehnF dy kol rhI sI pr ies ƒ aMimRq
nhIN Ckfieaf sI aqy jy qIvIaF ƒ aMimRq CkfAuxf huMdf qF
Éflsy dI mF “sfihb dyvF” ƒ ieh pihlF CkfAuxf sI. swcy
pfqsLfh goibMd isMG jI ny aOrqF ƒ aMimRq ies krky nhIN sI
Ckfieaf ik Gr dI “pwq” afdmI rwKdy hn aqy ies ƒ bcfAux
leI vI afdmI hI lVdy hn nf ik aOrqF ijvyN ik gxyÈ dyvqf dI
khfxI Xfd krONdI hY?
Xfd rwKo ik swcy pfqsLfh goibMd isMG jI lokF dI pwq rwKdy sn
aqy AuhnF dI POj “pfr isLv sYnf” vI GrF dI pwq dy mfilk
afdmI hI sn pr AuhnF mUrK cflI mukiqaF ƒ akl dyx leI
hI mfeI Bfgo (sLkqI) lVI sI.
hux cONh swcy qKLqF df vyrvf ieMj hY:- cONh vrnF dy anusfr hI
cfr swcy qKLq hn qF ik inrmly sMq aqy Éflsy lokF dy rUhfnI
aqy duinafvI JgiVaF dy inaF kr skx aqy lokF ivc amn
cYn rhy Bfv “afkI rhy nf koey”. ikAuNik jd Kflsf iensfP
krdf hY qF koeI duKI nhIN huMdf. ies leI msLhUr hY:- rfj krygf Kflsf afkI rhy nf koey]
Bfv ieh ik Éflsy dy rfj ivc iensfP hovygf aqy koeI afdmI
duKI nhIN hovygf. cfr swcy qKLq ieh hn:-
ñ[ hjLUr sfihb:- ieh sLUdr vrn dy kMmF dI dyK Bfl leI hY.
eyQy dy lok bVy Boly Bfly hn aqy AuhnF ny swcy pfqsLfh goibMd
isMG jI dI bVI syvf kIqI sI. hux clfk afdmI hI mn dy aMnHy
Boly Bfly iensfnF df Pfiedf AuTfAuNdy hn aqy iesy leI hI
ksLmIr dy mfDo dfs vYrfgI ny eyQy afpxI pYV jmfeI hoeI sI.
eydF dy clfk afdmIaF qoN Boly Bfly lokF dI dyK Bfl leI eyQy
iek swcf qKLq bxfieaf aqy ijs df nF “hjLUr sfihb” rwiKaf
igaf. Xfd rwKo ik jdoN iek aPsr afpxy nOkr ƒ avfjL
mfrdf hY qF nOkr awigEN “hjLUr afieaf” kih ky jvfb idMdf
hY.
ies leI eyQy dy Éflsy mjLdUrF dI imhnq dI dyK Bfl krdy sn
qF ik lflcI afdmI iehnF ƒ iksy qrHF vI Twgx nf.
ikAuNik Boly BfilaF lokF df rwb rfKf huMdf hY, ies leI ies
ngr df nF vI “abcl ngr” rwiKaf igaf sI. ieh qKq
“sLUdr vrn” sbMDI hY.
ò[ ptnf sfihb:- pwtx mMzI ƒ afKIdf hY aqy vpfr isrÌ
surqI vfly lok hI kr skdy hn. ikAuNik iswKI df igafn isrÌ surqI vfly lok hI smJ skdy hn iesy leI hI CyvyN swiqgurU qygL
bhfdr jI eyQy afey sn. ieh ibhfr ivc iek vwzI mMzI hox
krky eyQy hI vYsL vrn dy lokF dy JgiVaF ƒ mukfAux leI swcf
qKLq “ptnf sfihb” bxfieaf sI.
ies leI “ptnf sfihb” “vYsL vrn” sbMDI hY.
ó[ kys gVH sfihb:- kys gVH sfihb “KLsLwqrI vrn” sbMDI hY
aqy isLv jI rfjnIqk jF puiltIkl hYWz vI huMdf hY. iÈvflk
phfVIaF dy lok isLvf dI bhuq pUjf krdy hn aqy pMjfb AuWqy
bfhroN lok af ky hmly vI krdy sn. ies leI isLvflk
phfVIaF ivc hI KLsLwqrI vrn sbMDI iklHf jF gVH bxfAuxf TIk
sI qF ik bfhrly hmlfvrF dI vI drusqI kIqI jf sky.
ikAuNik KLsLwqrI vrn ivc kys dfVHI rwKxI jLrUrI huMdI hY aqy
POjF dy lVn leI iklHy vI cfhIdy hn ies leI ies swcy qKLq df
nF “kysgVH sfihb” hI rwiKaf sI. hux ikAuNik KLsLwqrI vrn dy
lok buwDI dI mq nfl cldy hn Bfv ik gurmuK huMdy hn ies leI
ies sLihr dy vfsI gurmuK hox krky iek dUjy nfl anMdmeI
qrIky nfl rihSdy sn. ies leI ies bsqI df nF vI “anMdpur
sfihb” pY igaf sI. hux ijvyN rfijaF dy drbfrF ivc kvI huMdy
hn iesy hI qrHF swcy pfqsLfh goibMd isMG jI dy drbfr ivc vI
kvI rUhfnI kivqfvF pVHdy sn aqy ZfzI bhfdr ÉflisaF df
jws gfAuNdy sn. Bfv ieh ik eyQy gurdvfiraF vflf sLbd
kIrqn nhIN sI huMdf aqy nf hI iksy hor swcy qKLq ’qy huMdf sI pr awj-kwlH qF swcy qKLqF dy lflcI jQydfr afmdn vfly
gurdvfry hI bxfeI jFdy hn.
iehnF iqMnF swcy qKLqF ’qy nIlf JMzf Juldf hY aqy JMzy dy Aupr
KMzy aqy ikrpfnF vfly ÈsqrF df insLfn, Ç, vI huMdf hY. Xfd
rwKo ik ijvyN mMdrF df JMzf KUn rMgf lfl huMdf hY ievyN hI
hirmMdr sfihb df JMzf kysrI imwtI rMgf huMdf hY aqy iswK df
koeI vYrI nf hox krky ies Aupr koeI vI Èsqr df insLfn nhIN
hoxf cfhIdf. ijvyN mMdrF ivc pRsLfd mUrqI ByNt huMdf hY ievyN hI
pRsLfd gurdvfiraF ivc sLbd ByNt, ikAuNik eyQy sLbd dI pUjf
huMdI hY aqy isrÌ iqMnF hI swcy qKLqF ’qy kVfh pRsLfd Èsqr
ByNt huMdf hY.
ô[ akfl qKLq:- ijvyN ik bfxI ivc dwisaf hY ik hirmMdr
sfihb “Bgqx (iswKF) aqy sMqx (inrmilaF)” dy leI akfl
purK dy gux gfAux leI hY ies leI ieh swcf qKLq swcy pfqsLfh
hir goibMd jI ny sB qoN vwzy cOQy bRfhmx vrn dy sbMD ivc
“hir” dy nF bxvfieaf sI aqy ieh sB qoN vwzy cOQy pd jF pMQ
dy inrmly sMqF leI hY. eyQy Dfrimk msilaF ’qy ivcfr huMdI hY
aqy rUhfnI JgiVaF df PYslf vI kIqf jFdf hY. eyQy df hI
jQydfr hirmMdr sfihb df pRkfsL krdf hY aqy bfxI dI
ivafiKaf kr ky “sLbd ByNt” kVfh pRsLfd vMzdf hY.
akfl qKLq df insLfn sfihb duwD vFg icwtf huMdf hY aqy inrmly
sMq vI icwty hI kpVy pfAuNdy hn. inrmly sMqF ny nfm df do DfrI KMzf clfAuxf hY nf ik lohy df. ies leI akfl qKLq ’qy vI nf
koeI Èsqr huMdy hn aqy nf hI insLfn sfihb ’qy KMzf huMdf hY.
Bfv ieh ik hirmMdr sfihb qF cOhF vrnF ƒ ieko hI AupdysL
idMdf hY aqy ieh swiqgurU nfnk dyv jI df Gr qF sfiraF ƒ
KuwlHf hY.
Xfd rwKo ik mMdr jfqF dy hox krky sfiraF ƒ nhIN KulHy huMdy aqy
mn dy aMnHy bRfhmxF ny dUjI jfqF dy lokF ƒ roikaf aqy BgqF dI
vI pCfx nf kr sky. hux ieh dwso ik hirmMdr sfihb dI
izEVI mohry nyjLy vflf sMqrI ikAuN KVHf kIqf hoieaf hY? ies
leI awj hirmMdr qF iek sony df hrImMdr bixaf hoieaf hY
aqy aMimRqsrIey TwgF dy mfl mqy leI vI sMqrI hoxf lfjLmI
hY!!!
Xfd rwKo ik ijvyN swiqgurU rfm dfs jI ny mugLl bfdsLfh qoN jLmIn
dy pty ƒ nFh kr idwqI sI aqy ikhf sI ik jo iswK ilafAuxgy
AuhI pwkygf iqvyN hI iksy vI Dfrimk asQfn df bYNk ivc pYsf
nhIN hoxf cfhIdf hY.
Xfd rwKo ik akfl qKLq ’qy swcy pfqsLfh hir goibMd jI ny
“goibMd” dy nF dy Èsqr pfey sn aqy jdoN “AupkfrI” buinafd
`qy swcy pfqsLfh goibMd rfey jI ny “prAupkfrI” qIsrf Kflsf
pMQ KVHf kr idwqf qF iPr ÈsqrF dI jgHf swcy qKLq kysgVH
sfihb ’qy clI geI sI. hux ikAuNik ieh asQfn Bgqx (iswKF,
ijhVy ik sMgqF ƒ pRxfm krn vfly huMdy hn) aqy sMqx (ijhVy ik sMgqF ƒ nmskfr krn vfly huMdy hn) df hY ies leI eyQy
iksy Èsqr dI loV nhIN huMdI aqy iesy ƒ mwuK rwKidaF swcy
pfqsLfh goibMd isMG jI eyQy nhIN afey sn. ikAuNik eyQy ÉflisaF
df koeI kMm nhIN ies leI eyQy iksy vI QF ’qy ÉflisaF vflf
jYkfrf “vfihgurU jI kf Kflsf vfihgurU jI kI Piqh” nhIN
bulfieaf jf skdf. ies dI pUrI jfxkfrI leI qusIN myry hor
afrtIkl pVHo.
õ[ qKLq dmdmI tksfl:- ieh “sLMkr vrn” sbMDI hY ijhVf
ik isrÌ kljug ivc hI afpxy rMg idKfAuNdf hY. sLMkr vrn dy
lok “mn dy aMnyH aWqvfdI aqy iehnF dy afgU mn dy kfxy mwkfr
qurkU hrfmI” hox krky ies vrn dy lok bhuq hI jnUnI huMdy
hn. iehnF df vyrvf ieMj hY:-
hux ipCly XuwgF ivc lok ihMdU huMdy sn aqy koeI vI afpxI jfq
nhIN sI CupfAuNdf. pr kljug ivc bRfhmx vrn dy lok afp hI
afpxI jfq Bwul jFdy hn qF Auh dUsiraF ƒ kI dwsxgy? ijvyN
ik iswK iksy sLkl df nF nhIN huMdf blik Auh huMdf hY ijs ny kuJ
rUhfnI igafn iswiKaf hovy. iesy qrHF ihMdU vI bodI jnyAU nfl
nhIN huMdf blik Auh huMdf hY ijs ƒ afpxI “hoNd” Bfv ik afpxI
jfqI aqy bfsI df pqf hovy. hux ijvyN ipMz ivc koeI anjfx
afdmI afvy qF Aus dI jfxkfrI leI Aus ƒ Aus dI “hoNd” puwCx
leI svfl krI df hY “afp kOx huMdy ho?” qF ies svfl dy
jvfb ivc Auh quhfƒ afpxI jfx pCfx “jfqI aqy bfsI” ds ky
krdf hY ik myrf nF ieh hY aqy mYN Plfxy ipMz df jwt jF cUhVf, afid hF. hux kMjrI dy pyt ivcoN pYdf hoey dI koeI jfq nhIN huMdI
aqy Aus ƒ afpF iek “hrfmI” afKdy hF. pr ijhVf afdmI
afpxI jfq jfx buJ ky Cupfey qF Auh kMjrI dy pyt ivcoN pYdf hoey
“hrfmI” nfloN vI ikqy vwD ky “sLYqfn hrfmI” huMdf hY ijvyN ik
Auh KwqrI aroVy ijhVy ik ierfn afid mulkF ivc Boly Bfly lokF
ƒ lwutdy sn aqy muhMmwdIey bx ky afpxI kOm “sLyK” kihlfAuxf
lwgy.
hux bRfhmx vrn dy lok dUijaF ƒ qF jfqI aOr bfsI puwCdy hn
pr afp afpxI jfqI sfrsuq, gOV, afid dI bjfey afpxf
bRfhmx vrn hI jfq bxf ky bih gey hn ijvyN ik Bgq kbIr
jI ÌrmfAuNdy hn:-
bfhmx kih kih jnm mwq Koie]
hux bRfhmx afp vI ihMdU nhIN rhy sn qF Auh dUijaF ƒ ihMdU
ikvyN bxf lYxgy? ieh bRfhmx qF lflc aqy mUrKqfeI ivc
afpxIaF jfqF Buwl Bulf gey pr awj-kwlH qF jfx buwJ ky sLYqfn
lok sLrfrqF krn leI afpxIaF jfqF CupfAuNdy sfh nhIN lYNdy hn
aqy dUsiraF ƒ vI jfq Cpvf ky “hrfmI” bxfAuNdy hn aqy Auh
iPr hrfmIaF vFg bwcy, bwuZy aqy aOrqF ’qy hwQ cuwkdy hn ijvyN
ik pfiksqfn vyly iehnF mËHbI hrfmIaF ny hwQ cuwky sn aqy hor
vI cuwkxgy. Bfv ieh ik iswK, ihMdU, afid jfqF jF kOmF nhIN hn
blik ieh mjLHbI jmfqF/imlqF jF pMQ/smfj hn. kOmF, kbIly
jF jfqF afid lokF dI pCfx leI huMdIaF hn qF ik iehnF ƒ afpxy krmF df ijLMmyvfr Tihrfieaf jf sky. Bfv ieh ik jfq
nfl afdmI “iensfn” jF “isLv” df puwqr bxdf hY aqy
iensfnF dy puwqrF dy ivc hI “iensfnIaq” aqy ipafr huMdf hY
BfvyN Auh iksy vI jfq jF kbIly dy ikAuN nf hox. ies dI imsfl
mYN ieMj pysL krdf hF.
ñùô÷ dI pfrtIsLn vyly asIN afpxy ipMz DMnUafxf ijhVf ik
hux pfiksqfn ivc hY, sI aqy nfl dy ipMzF dy lok sfzy ipMz
sfzI rKvflI leI af jFdy sn. qF nmk hrfmI mrfsI ny lfgdy
arfeIaF dy ipMz nkodr jf dwisaf ik asIN qF AuhnF ’qy hmlf
krn leI afdmI iekwTy kIqy hoey hn. qF iek rfq ƒ DrMg dy
jLYldfr ny afdmI iekWTy krky ipMz df Gyrf pf ilaf pr hmlf
krn qoN pihlF jLYldfr ny Esy mrfsI ƒ myry qfey nMbrdfr ƒ
ilafAux leI Byijaf aqy myry ipqf jI ijhVy ik pihlF skUlF dy
ieMspYktr sn pr irsLvq nf lYx aqy nf dyx dy jurm ivc lfh
ky mfstr bxf idwqy sn, Auh vI nfl qur pey. jLYldfr afpxI
bVI afkV ivc mMjy ’qy bYTf sI aqy ieh vI Aus dy mMjy ’qy jf
bYTy. pihlF qF Aus ny burf mnfieaf pr jdoN ipqf jI ny
pfrtIsLn vyly dy iqMn msLhUr lfly lIzrF dIaF dysL pfVnIaF
sLrfrqF smJfeIaF aqy dwisaf ik asIN qF afpxy “dys” ƒ
vfips duafby ivc jf rhy hF aqy iswK, ihMdU, muslmfn, afid
rUhF huMdIaF hn nf ik ijsm ijhVf ik jMmx mrx ivc afAuNdf
hY. Bfv ik imwlq, smfj jF pMQ rUh dIaF aqy jwt, KwqrI,
arfeIN, afid kOmF jF kbIly ijsm jF qn dIaF jmfqF hn aqy
jy afpxIaF kOmF dIaF afps ivc koeI dusLmxIaF hn qF awj iehnF ƒ kwZx df bhuq hI sohxf mOkf hY. pr Auh hux iek
iensfn df puwqr, arfeIN, bxn nfl sLYqfnF vflf kMm jwtF nfl
nhIN sI kr skdf. ies ’qy Aus ny ipqf jI ƒ ieh qbfdlf
abfdI rokx leI lfhOr jfx leI ikhf pr ipqf jI ny ikhf ik
ies df koeI lfB nhIN aqy ieh pfrtIsLn rukx vflI nhIN. ies
jLYldfr ny sfiraF arfeIaF ƒ ikhf ik ieh jwt sfzy dosq hn
aqy iehnF dI ijMnI vI iemdfd ho sky kro qy iehnF ƒ koeI vI
qklIÌ nf hovy. Bfv ik arfeIN afey sn dusLmx bx ky aqy gey
iek vwzy dosq bx ky. ies ƒ bfxI ivc iliKaf hY:-
sic kflu kUVu vriqaf kil kf lK byqfl]
bIAu bIij piq lY gey ab ikAu AugvY dfil]
ies bfry sLRI ikRsLn bldyv jI ny pFzvF ƒ ies qrF supny ivc
idRsL idKfieaf sI ik iek phfV ruiVHaf af irhf hY aqy drÉq,
mkfn, afid sfry brbfd krI jFdf hY pr iek Gfh dy iqnky ny
Aus ƒ rok idwqf. qF ikRsLn bldyv jI ny dwisaf ik kljug ivc
kUV dy phfV ƒ iek “swiq df iqnkf” vI rok skygf jo ik ipqf
jI ny kr idKfieaf sI. ieh phfV hY mjLHbI jnUnIaF df ijhVy
ik iswK pMQ, ihMdU smfj, afid ƒ kOmF df rMg idMdy hn aqy kOmF
dy mulk hox krky iPr Kfilsqfn vrgy mulk dI vI mMg krdy
hn.
jy qusF ny ies mjLmUn bfry pUrI jfxkfrI lYxI hY qF myrf “hwj”
vflf afrtIkl pVHo. Xfd rwKo ik “kfbf” isLv, afdm, jF mhfdyv df mMdr hY nF ik awlHf df Gr! hwj pihly pd dy
kbIilaF dy ñò qoN ñö sflF dy muMizaF leI hY nf ik qIjy pd dy
muslmfnF jF aOrqF leI? pr ieh hux iek lwutx df vwzf sfDn
hY ijvyN ik dunIaf dy hor asQfn hn.
hux isLv dy puwqr iensfn dy puwqr huMdy hn aqy ijhVy afpxIaF
kOmF jwt, lohfr, qrKfx, cUhVy, cimafr, KwqrI, aroVf afid qoN
afpxIaF kOmF ihMdU, iswK, afid bxf lYNdy hn AuhnF df isLv nfl
sbMD twut jFdf hY aqy Auh afpxy duinafvI ipEaF ƒ jvfb dy ky
Éud afpy hI “hrfmI” jnUnI sB qoN vWzy aqy Kqrnfk awl jmfr
awl aksf sLYqfn dy puwqr bx jFdy hn. Xfd rwKo ik kOmF dy
ipE bdly nhIN jFdy aqy kOmF dy ipEaF dy Gr hI mulk huMdy hn
ijvyN ik aÌgfinsqfn aÌgfn kOm dy lokF df Gr hY. Bfv ieh
ik mF, mulk, pfldI hY aqy ipE, kOm, rfKI rwKdf hY ijvyN ik
sfzI arfeIaF qoN sfzy jwt ipE ny lfj rwKI sI. ies leI
“sLMkr vrn” dy lok ipE CupfAux vfly mËHbI jnUnI hrfmI lok
huMdy hn aqy awj-kwlH iehnF lokF ny iek nvF pMjvF “kUV”
sbMDI qKLq “dmdmI tksfl” nfm df bxfieaf hoieaf hY ijwQy
“iswK kOm” aqy ies leI mulk “Kfilsqfn” dI mMg df pRcfr
huMdf hY.
Éflsy dIaF iksmF:- iqMn guxI mfieaf dy anusfr Éflsy vI
iqMnF hI iksmF, bymuK (rwjo), mnmuK (qwmo) aqy gurmuK (sqo),
dy huMdy hn. iehnF df vyrvf ieMj hY:- ñ[ bymuK Kflsf:- ieh sn cflI mukqy ijhVy ik “rwjo” gux dy
anusfr BuwKy nf rih sky aqy swcy pfqsLfh goibMd isMG jI df sfQ
Cwz gey sn pr jdoN iehnF mn dy aMinHaF ƒ surqI vflI mfeI
Bfgo jI ny lwK lfhnq pfeI qF iPr ieh afpxIaF kurbfnIaF dy
ky muafÌI kmf gey sn. iehnF jwtF ny mUrKqfeI ivc gLlqI
kIqI sI pr sfQ ivc pUry AuWqrn 'q muafÌI kmf gey sn.
hux mhfrfjf rxjIq isMG sMDU jwt ƒ iehnF cflI mukiqaF dy
anusfr hI ôú sflF df rfj imilaf sI aqy Ausny mUrKF vFg
mnmuK mIixaF KwqrIaF ƒ KusL krn leI sB kuJ mirafdf dy
Ault hI kIqf. dwso Blf sony aqy jLmIn (pty) df akfl purK
nfl kI myl? ies byvkUÌ rfjy ny kI kIqf Aus dI iek imsfl hY
nnkfxf sfihb ivc mhMq nrfiex dfs dIaF krqUqF. Aus ny
jWtF dy jQy mfry pYsy aqy cODr dI KLfqr. iehnUM kihSdy hn:-
ddY dosu n dyAu iksY dosu krMmf afpixaf]
jo mY kIaf so mY pfieaf dosu n dIjY avr jnf]
ò[ mnmuK Kflsf:- ies dI imsfl hY “bMdf bhfdr” ijhVf ik
bVf hI cusq aqy cqr clfk afdmI sI aqy “qwmo” gux dy
anusfr ies ny Éflsy dI mirafdf BMg kIqI sI.
Xfd rwKo ik jdoN swcy pfqsLfh goibMd isMG jI ies mfDo dfs
vYrfgI dy vl jf rhy sn qF rsqy dy mhMq ies bfry cMgIaF gwlF
nhIN sI krdy sn. ieh afAuNdy jFdy sfDU sMq dI pihlF syvf krdf sI aqy iPr AuhnF dI sLkqI df iemiqhfn lYx leI AuhnF
ƒ afpxy plMG ’qy ibTf ky afpxI jfdU sLkqI nfl plMG Aultf
idMdf sI aqy KUb hwsI aqy mKOl AuzfAuNdf sI. pr jdoN swcy
pfqsLfh goibMd isMG jI Aus dy plMG ’qy lmyH pY gey aqy Éflsy
Aus dy bwkiraF ƒ JtkfAux lwg pey sn qF Aus ny guwsy ivc
afpxf sfrf jor lfieaf pr hfr igaf sI. ikAuNik hux ieh iek
surqI vflf, “mn dy aMinHaF Boly Bfly lokF ivc mn df kfxf
rfjf” sI aqy ies ny pihlF vI keIaF sfDUaF qoN ielm hlImI
nfl hI iswiKaf sI aqy iPr iswK ky AuhnF ƒ hI mfrn dI koisLsL
vI krdf sI, ies leI ieh swcy pfqsLfh goibMd isMG jI mohry af
pysL hoieaf. jdoN swcy pfqsLfh goibMd isMG jI ny ies ƒ nF
puwiCaf qF ies ny hlImI nfl ikhf ik mYN jI quhfzf “bMdf” hF.
Xfd rwKo ik ieh mnmuK mOkf ÈnfÉq hox krky afpxy nF mOky
muqfibk bdl lYNdf sI aqy ieQy Ausqfd swcy pfqsLfh goibMd
isMG jI dy mohry kihMdf ik mYN quhfzf gulfm jF bMdf hF. qF swcy
pfqsLfh goibMd isMG jI ny ikhf ik jy qUμ bMdf hYN qF iPr bMidaF
vfly kMm kr nf ik sLYqfnF dy?
hux mnmuK afpxIaF afdqF ivc “kuwqy dI pUC” hMudy hn aqy
swcy pfqsLfh goibMd isMG jI ƒ ies gwl df pqf sI. ies krky
ies ƒ aMimRq CkfAux dy bfd ies ƒ KLfs krky ikhf ik qUμ ieh
kMm nhIN krny ijhVy ik ÉflisaF dy ivruD hn. Auh ieh sn:-
ñ[ nf qUμ ivafh krfAuxf hY. Xfd rWKo ik “kVf” akfl purK dI
POj ivc BrqI ho ky mOq ƒ ivafhux df gfnf hY. iek vfr aMimRq Cwk ky ies POj ivc BrqI ho gey jF afpxf "sIs" dy
idwqf qF iPr gRihsq ivc nhIN pYxf huMdf. iesy leI BfeI jogf
isMG ƒ lfvF qoN AuTf ilaf sI aqy afp vI “sfihb dyvF” nfl
ijvyN ik pihlF idisaf hY gRihsq nhIN sI kIqf.
ò[ nf rfijaF vFg duinafvI rfj krnf hY. Xfd rwKo ik
kpUrQly dI irafsq qwq Éflsy ƒ pysL kIqI geI sI pr AuhnF
ny lYx qoN ienkfr kr idwqf sI. pr jdoN bhuq hI mjbUr kIqf
sI qF Éflsy ny ikhf ik ijhVf duinafvI klfl jfq df afdmI
sfzy GoiVaF dI dyK Bfl krdf hY Aus ƒ dy idE. Bfv ik Kflsf
duinafvI rfj nhIN krdf ijvyN ik awj-kwlH ieh Kfilsqfn dI
mMg kr rhy hn. Éflsy df “prAupkfrI” rfj lokF dy idlF ’qy
huMdf hY nf ik bfdsLfhF vFg ijsmF aqy jLmInF `qy.
ó[ nf hI “gurU” bx ky Boly Bfly lokF ƒ aMinHaF vFg ipwCy
lfAuxf jF luwtxf hY ijvyN ik awj kwlH bfby krdy hn. Xfd rwKo
ik Kflsf afp inafrf huMdf hY aqy ies ƒ iksy vI gurU dI loV
nhIN huMdI ikAuNik iehnF dy aMdr swiqgurU df vfsf huMdf hY.
hux jdoN qk bMdy bhfdr ny swcy pfqsLfh goibMd isMG jI dy bcn
inBfey, AunHF icr akfl purK df hwQ iehdy Aupr irhf aqy ijwqF
hI huMdIaF rhIaF.
jdoN ies ny dyiKaf ik myry ipwCy qF hux bhuq sfry lok ho gey ny
qF Aus dy mn ivc gumfn af igaf aqy Aus ny Auh purfxI “kuwqy dI pUC” vflIaF afdqF iPr PV leIaF. eyQy ieh vI koeI vwzI
gwl nhIN ik ijwdF ieh pihlF vI afpxy AusqfdF qoN ielm iswK ky
AuhnF ƒ mfr ky afp bihxf cfhuMdf sI ik iesy hI ny ikqy swcy
pfqsLfh goibMd isMG jI ƒ mfrn leI do pTfx vI Gwly hox?
ikAuNik mnmuK aqy swp ivc koeI Prk nhIN huMdf ies leI
mnmuK df kdI vI ieqbfr nf kro.
loBI kf vsfh nf kI jy] jy ko pfr vsfey]
iPr ieh gRihsqI vI bx igaf sI aqy ies ivc koeI ÉflisaF
vflI gwl nf rhI.
hux qwq Éflsy ny jdoN ieh lwCx dyKy qF Auh ies nfloN vwKry ho
gey sn pr bhuq sfry bymuK mUrK “Kfx pIx ƒ bFdrI aqy soty
Kfx ƒ irwC” aKfx dy anusfr ies mn muKI bMdf bhfdr dy aMnHy
cyly hI bxy rhy aqy Auhdy nfl hI mry sn. ies ny qwq Éflsy ƒ
mdd krn leI ikhf sI pr koeI vI surqI vflf Kflsf mnmuK
df ieqbfr nhIN krdf.
ó[ gurmuK Kflsf:- ieh Éflsy pMQ dy aiDkfrF ’qy cldy hn
aqy “sqo” gux dy anusfr inafry rihMdy hn. iehnF ny hI
aihmd sLfh abdflI qoN kuVIaF dI pq bcfeI sI.
awj-kwlH dy gRihsqI aqy gurdvfiraF ivc aMimRq Ckf ky bMdeI
Éflsy bxfAux df kMm iehnF hI sLYqfn KwqrIaF df hY aqy iehnF mn dy aMnyH aWqvfdI jnUnIaF ny hI iehnF sLYqfn KwqrIaF idvfly
PFsI pfAuxI hY.
Xfd rwKo ik qRyqy ivc ieh KwqrI dyvqy huMdy sn pr kljug ivc
iehnF bfry ieh msLhUr ho igaf:-
KwqrI pwuqirMg iksy nf imwqirMg.
imwqirMg hI imwqirMg dgLf idqirMg.
hux KwqrI lokF ƒ gumrfh krn leI kihMdy hn ik swcy pfqsLfh
goibMd isMG jI dy iqMn ivafh nhIN sn pr ieko hI sI ijs dy
vwKry vwKry nF sn, surqI vfilaF ƒ vI buwDU bxfAuxf hY. Xfd
rwKo ik swcy pfqsLfh hir goibMd jI dy vI iqMn ivafh sn aqy
AuhnF ny iqMnF nfl hI gRihsq kIqf sI pr swcy pfqsLfh goibMd
isMG jI df qIjf nfqf prAupkfrI ÉÈwqrI vrn dy ÉflisaF dI
"mF" dy nF `q kuafrf hI irhf sI.
kfÌI iliKaf igaf hY aqy jy iksy ny hor jfxkfrI lYxI hovy qF
Auh ieMtrnYWt ’qy myry mjLmUn pVH skdf hY.
pUrf swiqguru jy imlY pfeIaY sbdu inDfnu]
kir ikrpf pRB afpxI jpIaY aMimRq nfmu]
swiqguru imlY qf qqu pfey] hir kf nfmu mMin vsfey] khu kbIr gUMgY guVu Kfieaf pUCy qy ikaf khIaY]
ijQY jfie bhY myrf swiqgurU so Qfnu suhfvf rfm rfjy]
sLrm Drm kf zyrf dUir] nfnk kUVu rihaf BrpUir]
ibnu swiqgur nfAu n pfeIaY buJhu kir ivcfru]
nfnk pUrY Bfig swiqguru imlY suKu pfeY jug cfir]
ieh hY igafn df “ncoV” jF “kwK”
aqy pUrI jfxkfrI, “lwK” lYx leI myry lYkcr suxo!!!!
sB vizafeI qyrI rfm jIE koeI nfm nf jfxy myrf.